باشگاه مشتريان چيست و چرا براي كسب و كار شما ضروري است؟

جذب مشتري جديد براي يك شركت بسيار هزينه‌بردارتر از حفظ مشتري‌هاي موجود است. شركت‌هاي دورانديش با ايجاد باشگاه مشتريان و ارائه خدمات ويژه به مشتريان سابق خود، آن‌ها را راضي نگه مي‌دارند تا دوباره براي خريد يا اخذ خدمات به ايشان مراجعه كنند. به اين ترتيب علاوه بر جذب مشتري جديد، با حفظ مشتريان سابقشان تعداد مشتريان و در نتيجه و فروششان را چند برابر مي‌كنند.

باشگاه مشتريان (Loyalty Club) چيست؟

باشگاه مشتريان، خريداران را ترغيب مي‌كند كه به وب‌سايت‌هايي كه قبلاً از آن‌ها خريد كرده‌اند براي خريد مجدد مراجعه كنند. براي نمونه با ارائه پيشنهادهاي خاص به مشتريان عضو باشگاه مثل دسترسي پيشرفته به محصولات جديد، تخفيف‌هاي شگفت‌انگيز يا حتي گاهي عرضه كالاهاي رايگان اشاره كرد.

براي عضويت در باشگاه، مشتريان اطلاعات شخصي خود را در شركت ثبت مي‌كنند و يك شناسه منحصربه‌فرد مانند شناسه عددي يا كارت عضويت به آن‌ها داده مي‌شود و هنگام خريد يا استفاده از آن شناسه استفاده مي‌كنند.

اهميت باشگاه مشتريان براي كسب و كارها

باشگاه مشتريان چيزي است كه شركت‌ها بايد براي داشتن آن اشتياق داشته و حتماً آن را طراحي كنند. مشتري‌هاي وفادار به برند شما، مدت زمان بيشتري را در وب‌سايتتان سپري مي‌كنند. آن‌ها همچنين درباره برندتان با دوستان و نزديكان خود دائماً صحبت مي‌كنند كه اين امر نرخ مراجعه به وب‌سايتتان را افزايش خواهد داد.

در ادامه به شما خواهيم گفت كه چرا باشگاه مشتريان براي كسب و كارها اهميت دارد:

  • مشتريان براي برندهاي موردعلاقه خود بيشتر هزينه مي‌كنند.
  • مشتريان وفادار بيشتر از بقيه افراد پول مي‌پردازند.
  • مشتريان وفادار در مورد تجربيات مثبت برند شما با خانواده و نزديكانشان صحبت مي‌كنند. بازاريابي دهان به دهان بيشتر از محتوا و تبليغات مارك‌دار در جذب و هدايت مشتريان جديد مؤثر است و در ادامه اين مشتريان جديد به مشترياني وفادار تبديل مي‌شوند كه احتمالاً بيشتر از حد متوسط پول پرداخت مي‌كنند.

 و در دنيايي كه صدها گزينه مختلف براي تقريباً هر كالايي يا خدمتي كه مشتري مي‌تواند خريداري كند وجود دارد، اگر مشتريان براي خريد مجدداً به شما مراجعه كنند ارزشمند است و نشان‌دهنده آن است كه مشتري برند شما را دوست دارد و به آن اعتماد مي‌كند.

اين امر اثبات مي‌كند كه كاربران ارزشي را كه به عنوان مشتري شما به دست مي‌آورند، از قيمت‌هاي پايين برندهاي ديگر و كالاهاي متفاوت آن‌ها برايشان جذاب‌تر است.

اكنون كه دانستيم حفظ مشتريان فعلي يك كسب و كار امري مهم و كم‌هزينه‌تر از جذب مشتري‌هاي جديد است به بررسي ويژگي‌هاي باشگاه مشتريان كارآمد مي‌پردازيم.

يك باشگاه مشتريان كارآمد (Effective Loyalty Club) چه ويژگي‌هايي دارد؟

باشگاه مشتريان

تنها ايجاد يك باشگاه مشتريان كافي نيست. باشگاهي كه ايجاد مي‌كنيد بايد با ارائه خدمات و پيشنهادات ويژه به مشتريان بتواند نظر مثبت ايشان را جلب كرده و آن‌ها را براي خريد مجدد ترغيب نمايد. به اين منظور مي‌توانيد راهكارهاي زير را استفاده كنيد:

يك باشگاه مشتريان كارآمد بدون ترمز است

ورود و استفاده از باشگاه مشتريان بايد ساده باشد. مردم نمي‌خواهند همه اطلاعات شخصي خود را هنگام ثبت‌نام به اشتراك بگذارند، به خصوص اگر هنگام ورود به وب‌سايت قبلاً ثبت‌نام كرده باشند.

همچنين بيشتر افراد در كيف پول خود جاي كارت ديگري ندارند. اگر ايده فعلي و يا برنامه موجود شما به كارت نياز دارد، روش‌هايي را در نظر بگيريد تا پيگيري آن كارت اختياري باشد.

پاداش‌هاي ويژه و جذابي براي وفادارانتان در نظر بگيريد

از به كار بردن كلمه انحصاري نترسيد. اگر چيزي در دسترس همه باشد، ديگر منحصر به فرد نيست. يكي از بزرگ‌ترين دلايلي كه افراد به باشگاه مشتريان مي‌پيوندند، گرفتن چيزي خاص يا بي‌نظير است. حتي اگر عضويت در باشگاه مشتريان براي همه مشتريانتان فراهم بود، كاري كنيد كه مشتري‌ها درك كنند عضو يك باشگاه هستند نه يك ليست ساده از اسامي مشتريان.

پيشنهادهايي كه اعضا باشگاه دريافت مي‌كنند بايد متفاوت از پيشنهاد‌هايي باشند كه قرار است مشتري‌هاي جديد را جذب خود نمايد.

كمپين‌هاي وفاداري خود را تكرارپذير كنيد

اگر مشتريان شما احساس كنند كه فقط براي خريد دومشان فلان مبلغ تخفيف دريافت مي‌كنند، براي خريد سوم يا چهارم به وب‌سايت شما مراجعه نمي‌كنند.

البته مدنظر داشته باشيد كه اگر اين تخفيف براي خريدهاي دهم يا يازدهم بگذاريد، اين امر براي مشتري دور از دسترس است و احتمال مشاركت مشتري كاهش خواهد يافت.

يك باشگاه مشتريان كارآمد، مشتري را وادار به اقدام مي‌كند

باشگاه مشتريان بايد اعضا را ترغيب به اقدام كند. يك پيشنهاد قانع كننده ارائه كنيد كه مشتري به انجام آن تمايل داشته باشد.

در عين حال نبايد تعداد درخواست‌ها براي اقدام آن‌قدر زياد باشد كه مشتري خسته شده و كلاً از عضويت در باشگاه انصراف دهد.

يك برنامه كارآمد براي حفظ وفاداري مشتري بايد متقابل باشد

اگر از كمي پيچيدگي در طراحي باشگاه مشتريان خود استفاده كنيد، مي‌توانيد از مشتري اقدامات بيشتري را طلب كنيد. اين امر ماندگاري مشتري شما را حفظ خواهد كرد.

هنگام طراحي باشگاه مشتريان سعي كنيد تعامل خود با مشتري‌تان را بر مبناي معامله برد-برد تنظيم كنيد. به اين منظور از ايشان بخواهيد در مقابل تخفيفاتي كه مي‌گيرد اقدامات متقابلي انجام دهد (براي مثال معرفي مشتري جديد يا موارد اين‌چنيني). بگذاريد او درك كند كه كسب و كار شما ارزش واقعي به او مي‌دهد.

مزايا و معايب باشگاه مشتريان چيست؟

مسلماً هر چيزي مزايا و معايب خاص خود را دارد؛ حتي باشگاه مشتريان! انتخاب شماست كه از مزاياي آن بيشترين بهره را بگيريد و از معايبش دوري كنيد.

مزاياي باشگاه مشتريان

افزايش نرخ خريد مشتري

اقداماتي نظير مشوق‌هاي تخفيف و قيمت هميشه مشتري را به خود جذب مي‌كند چراكه خريد ارزان هميشه هدف اصلي مشتريان است.

ذخيره بانك اطلاعاتي مشتري

با داشتن باشگاه مشتريان شما مي‌توانيد به اطلاعات مشتريانتان دسترسي داشته باشيد. اين اطلاعات بهبود چشمگيري به كسب و كارتان مي‌بخشد. به اين وسيله مي‌توانيد رفتار مشتري را پيش‌بيني كنيد و از نيازها و خريدهاي وي درك بهتري به دست آوريد.

افزايش راهكارهاي ارتباط با مشتري

ارتباط مداوم با مشتري از طريق باشگاه مشتريان به شما كمك مي‌كند تا بتوانيد محصولات جديد خود را زودتر به مشتريان وفادار معرفي كنيد. از طريق باشگاه مشتريان ايميل ماركتينگ نيز ساده‌تر مي‌شود.

كاهش مشتري‌هاي كم سود و كم بازده كسب و كار

با داشتن باشگاه مشتريان، مي‌توانيد مشتريان با خريدهاي بالا را از مشتريان كم سود جدا كرده و تمركز خود را بيشتر بر روي مشتريان پرسود خود بگذاريد.

معايب داشتن باشگاه مشتريان

و اما مهم‌ترين عيوب باشگاه مشتريان عبارت‌اند از:

اطلاعات اشتباه

معمولاً مشتريان اطلاعات خود را به صورت ناقص در باشگاه مشتريان تكميل مي‌كنند.

از طرفي بسياري از رقباي كسب و كارها ممكن است در لباس مشتري در باشگاه مشتريان رقيبانشان ثبت‌نام كنند. اين مسائل، ديد محدودي از كسب و كار و صنف كاريتان به شما مي‌دهد.

رقابت

امروزه رقابت در عرصه راه‌اندازي باشگاه مشتريان بسيار زياد شده است. بنابراين بايد نهايت دقت و ظرافت را در طراحي باشگاه مشتريان به خرج دهيد و باشگاهي با كيفيت توليد كنيد و البته از كپي‌برداري پرهيز كنيد.

راه‌اندازي و طراحي يك باشگاه مشتريان خوب چه مراحلي دارد؟

براي راه‌اندازي و طراحي يك باشگاه مشتريان خوب، مراحل زير را دنبال كنيد:

مطالعاتتان را در رابطه با مشتريان فعلي افزايش دهيد

قبل از شروع يك برنامه براي وفاداري مشتريان، بايد از طريق تكنيك‌هايي مانند نظرسنجي، مصاحبه و غيره انتظارات و توقعات مشتريانتان را ارزيابي كنيد و ببينيد علت اصلي تمايلشان براي پيوستن به برند شما چيست. با انجام اين تحقيقات تا حد زيادي مي‌توانيد مطمئن شويد كه آيا ايجاد باشگاه مشتريان شما مورد استقبال قرار خواهد گرفت يا خير.

اهدافتان را مشخص كنيد

قدم اول مشخص كردن اهداف و نتايج مورد انتظار باشگاه است. قصد شما افزايش فروش است؟ يا مي‌خواهيد ترافيك سايتتان را افزايش دهيد؟ شايد هم بخواهيد همه جا راجع به برند شما صحبت شود؟ هرچه انتظار داريد، قبل از تهيه نقشه براي يك طرح موفق بايد آن را روشن كنيد. سپس بسته به هدف، برنامه‌اي را به روش درست و با هدف مشخص تنظيم كنيد.

پاداش‌هاي اعطايي به مشتريانتان را مشخص كنيد

پاداشي كه قرار است مشتريان عضو باشگاه بگيرند بايد درخور و باارزش باشد.

به اين منظور در مورد انتظارات مشتريانتان تحقيق كنيد و با توجه به نتايج آن جوايز مناسبي را انتخاب كنيد به طوري كه هم براي مشتريان سودمند باشد و هم سودآوري كسب و كارتان حفظ شود.

فراموش نكنيد براي جذب بيشتر عضو در باشگاه مشتريان، برنامه وفاداري خود را به خوبي توضيح دهيد.

مبلغ مشخصي براي تأسيس باشگاه مشتريان در نظر بگيريد

شما بايد سرمايه‌اي كه قرار است به باشگاه مشتريان تخصيص دهيد را در نظر گرفته و بر اساس آن پيش برويد.

براي شروع انگيزه بالايي لازم است

با طراحي مسابقات سرگرم كننده انگيزه‌هاي اوليه باشگاه مشتريان را ارتقا دهيد. انگيزه‌ها بايد ساده باشند تا مشتريان را به مشاركت تشويق كنند.

براي مثال «با ثبت‌نام در باشگاه، ۲۰ درصد امتياز بگيريد!» مي‌تواند يك شعار انگيزه‌بخش خوب براي جذب عضو در باشگاه باشد.

موفقيت خود را دائماً اندازه بگيريد

پس از راه‌اندازي باشگاه مشتريان، صاحبان كسب و كار بايد به بازخورد مشتريان گوش دهند و گزارشات واصله را براي ارزيابي اينكه اين پروژه موفقيت‌آميز بوده يا خير، مشاهده كنند. بر اساس اين فيدبك ها، مي‌توانيد طرح بعدي را بهبود ببخشيد تا نتيجه بهتري حاصل شود.

جمع بندي

همان طور كه پيش‌تر نيز به آن اشاره شد، جذب مشتري جديد بسيار هزينه‌بر است. شما بايد با تبليغات بسيار در سطح شهر، رسانه‌هاي عمومي، شبكه‌هاي اجتماعي و تبليغات ديجيتال مردم را از حضور خود آگاه كنيد. سپس از ميان افرادي كه شما را شناخته‌اند، عده‌اي را به خريد از خود متقاعد كرده و به مشتري تبديل كنيد.

بعد از اين همه هزينه و صرف وقت و سرمايه، منطقي نيست كه مشتري را رها و مجدداً براي جذب مشتري‌هاي جديد سرمايه گذاري كنيد. بهترين و عاقلانه‌ترين كار اين است كه در كنار برنامه‌هاي بازاريابي براي جذب مشتري جديد، برنامه‌هايي نيز براي حفظ مشتري‌هاي سابق داشته باشيد تا از اين طريق هزينه‌هپايتان به هدر نرود و سود و برگشت سرمايه حاصل از بازاريابي‌هايتان چند برابر بيش از پيش به شما برگردد.

بهترين روش براي حفظ مشتري‌هاي سابق ايجاد باشگاه مشتريان و اعطاي امتيازان ويژه و خاص به آن‌هاست.

منبع : يكتانت

راهنماي ساخت پرسشنامه

مقدمه

در پژوهش­هايي كه از پرسشنامه استفاده مي­­شود، اعضاي نمونه يا جامعه با پُر كردن پرسشنامه و بازگرداندن آن به پژوهشگر در مصاحبه ­اي كه خود اجراي آن را به عهده داشته­ اند، شركت مي­كنند. به همين دليل سؤالها و راهنمايي هاي مربوط به آن بايد به اندازۀ كافي روشن و قابل فهم باشند تا پاسخگو بتواند نقش مصاحبه كننده را نيز اجرا كند. از آنجا كه پرسشنامه جنبۀ خوداجرايي دارد، بايد به شيوه­اي نوشته يا بيان شده باشد كه بتواند افراد موردنظر را به مشاركت ترغيب كند. به عبارت ديگر، دستورالعمل­ها، سؤال­ها و راهنمايي­هاي آن بايد به گونه­اي طرح شوند كه افراد موردنظر را به ادامه همكاري و برگرداندن پرسشنامه علاقه­ مند كنند. اهميت اين امر به خاطر عدم حضور مصاحبه­گر واقعي براي توضيح بيشتر و تشويق پاسخ­دهنده است.

براي جمع آوري اطلاعات پژوهش از طريق پرسشنامه دو حالت وجود دارد:

  1. استفاده از پرسشنامه هاي استانداردي كه توسط ديگران ساخته شده و استانداردسازي شده اند، به عبارت ديگر در جوامع مختلف مورد استفاده قرار گرفته و هنجاريابي شده اند، اگر در مورد موضوعي كه شما مي خواهيد پژوهش انجام دهيد، پرسشنامه اي استاندارد وجود داشته باشد، شما مي توانيد آن را تهيه كرده و جمع اوري داده اي خود را شروع كنيد.
  2. بعضي مواقع پيش مي آيد كه در زمينه و موضوعي كه ما ميخواهيم پژوهش انجام دهيم، پرسشنامه استاندارد وجود ندارد، كه در اين حالت ما بايستي پرسشنامه اي را خودمان طرحي كنيم، كه به اين پرسشنامه، پرسشنامه محقق ساخته اطلاق مي شود. براي طراحي و ساخت پرسشنامه بايستي از بعضي اصول مربوط به اين امر مطلع باشيم، به همين منظور ما در اين بخش اطلاعاتي را براي شما دوستان فراهم كرده ايم كه اميدواريم مفيدبوده و مثمر ثمر واقع شود.

مراحل طراحي و ساخت پرسشنامه

  • تعيين هدف

اولين قدم در اجراي زمينه يابي پرسشنامه اي، تهيه فهرستي از هدف هايي است كه پژوهشگر قصد دارد به كمك پرسشنامه به آنها برسد. تهيه و تنظيم پرسشنامه قبل از داشتن درك روشني از آنچه كه بايد حاصل شود، تقريباً ناممكن است. تا زماني كه به شكل دقيق روشن نكنيم كه به چه نوع اطلاعاتي نياز داريم، با اين اطلاعات چه كارهايي مي توانيم انجام دهيم و چگونه هر سؤالي در پرسشنامه در رسيدن به اين هدف به ما كمك مي كند، قادر به تهيۀ يك پرسشنامه مناسب براي سؤال تحقيقي خود نخواهيم بود.

در تهيۀ پرسشنامه لازم است كه روشهاي تجزيه و تحليل اطلاعاتي كه از اجراي پرسشنامه جمع آوري مي شوند، مورد توجه قرار گيرند.

  • بيان مسئله

هدف زمينه يابي پرسشنامه اي، توصيف رفتار، طرز فكر، احساس ويژه يا آزمون رابطه بين دو يا چند متغير است. پژوهشگر ممكن است به توصيف يك موضوع علاقه مند باشد. يا ممكن است به آزمون رابطه بين دو يا چند متغير علاقه مند باشد.

پژوهشگر بايد مسئله خود را به طور روشن و واضح طرح كند تا بتواند سوالاتي متناسب با مسئله خود، تدوين كند.

  • تعيين جامعه و انتخاب نمونه

تعيين جامعه در بيشتر موارد بر نكاتي همچون اهميت موضوع، قابليت تعميم­پذيري، علاقۀ پژوهشگر و موجود بودن منابع، مبتني است. جامعۀ مورد نظر ممكن است شهرك، شهر، استان، كشور، منطقۀ آموزشي، واحد نظامي يا زيرگروهي از واحدهاي ذكر شده نظير گروه­هاي قومي، مذهبي، سِني و شغلي باشد. همچنين بايد به انتخاب نمونه اي از جامعه كه معرف و نماينده واقعي آن باشد اقدام شود. در واقع بايستي جامعه پژوهش به دقت مشخص شده باشد تا بتوان سوالات متناسب با آن جامعه را طراحي و تدوين كرد.

  • تنظيم پرسشنامه

بيشتر پرسشنامه ها حاوي مطالبي هستند كه به منظور اندازه­گيري متغيرهاي وابسته و مستقل و ويژگي­هاي مورد نياز، تهيه و تدوين مي­شوند. دستورالعمل­هايي وجود دارد كه رعايت آنها در تنظيم پرسشنامه الزامي است. اين دستورالعمل­ها عبارتند از:

۱)  سؤال­هاي پرسشنامه بايد ساده، روشن و دقيق باشد. اين سؤال­ها نبايد به دشواري سؤالات مصاحبه باشند زيرا هنگام پاسخگويي به آنهاكسي جهت تعريف و توضيح حضور ندارد.

۲)  سؤال­هاي پرسشنامه را به صورت پاسخ بسته بنويسيد و بهتر است تعداد سؤال­هاي پاسخ باز به حداقل ممكن برسد. امكان دارد پاسخ­هايي كه به سؤال­هاي باز داده مي­شوند، ناتمام و بي­ربط باشند. ناخوانايي و غلط­هاي املايي نيز بر مشكلات طبقه­بندي و تفسير پاسخ­هاي باز مي­افزايند.

۳)  به صورت اضافي و به خاطر جلوگيري از اشتباه، از سؤال­هاي گزيده استفاده كنيد. سؤال­هاي گزيده به پرسش­هايي گفته مي­شوند كه گروه معيني از پاسخ­دهندگان به آنها پاسخ مي­دهند. براي مثال با مطرح كردن سؤالي دربارۀ وضعيت تأهل در پرسشنامه مي­توان پاسخ­دهندگان متأهل را شناسايي كرد و سپس پرسش­هاي مربوط به فرزند يا فرزندان و همسر را براي آنها مطرح كرد. هر سؤال گزيده به راهنمايي خاص خود نياز دارد.

۴)  سؤال­هاي مربوط به گذشته را در يك محدودۀ زماني مشخص مطرح كنيد. در صورتي كه قصد داريد دربارۀ رفتار گذشته افراد، اطلاعاتي كسب كنيد، زمان مورد نظر را مشخص كنيد. براي مثال اين سؤال كه «چند بار مرتكب تخلفات راهنمايي و رانندگي شده­ايد؟» بسيار مبهم است. عدم وجود محدودۀ زماني مشخص در چنين سؤالاتي موجب مي­شود كه افراد، پاسخ­هاي خود را به زمان­هاي متفاوتي نسبت دهند. لذا اطلاعات به دست آمده در بهترين حالت فاقد انسجام و در بدترين شرايط به قدري مبهم­اند كه نمي­توان بر اساس آنها دست به تحليل زد. محدوده­هاي زماني كه در چنين سؤالاتي به كار مي­روند، عبارتند از: «در پنج سال گذشته»، «در سال گذشته»، «در ماه گذشته»، و يا اينكه اساساً سؤال كرد «چه موقع؟».براي اندازه­گيري تعداد دفعاتي كه رفتار اتفاق افتاده است، اغلب محدودۀ زماني كوتاه مناسب­تر است، زيرا پاسخ­دهندگان نمي­توانند وقوع رفتارهاي خود را در زمان­هاي طولاني به ياد آورند. از طرف ديگر، رفتارهايي كه وقوع آنها مستمر نيست، به طور كلي محدودۀ زماني طولاني­تري دارند. به اين ترتيب، پرسش در مورد تعدا دفعات مطالعۀ دانشجويان براي آمادگي شركت در امتحان در محدودۀ زماني كوتاه­تري قرار مي­گيرد. در عوض، پرسش دربارۀ عدم موفقيت در امتحان –چنانچه صورت گرفته باشد- بايد در طول زمان بلندتري مطرح شود.

۵)  براي سؤال­هاي حساس، چارچوب مناسبي فراهم سازيد.گاهي اوقات پرسش­هايي مطرح مي­شوند كه ممكن است مغاير عقيده، باور، نگرش يا مكاتب فكري پاسخ­دهنده باشند. طرح اين­گونه سؤال­ها، بدون مقدمه و توضيح مناسب، مي­تواند مخالفت پاسخ­دهندگان را برانگيزد. در چنين شرايطي پژوهشگر بايد مسائل و مشكلات احتمالي را پيش­بيني كند و به حل آنها بپردازد.

۶)  تعدادي از سؤال­هاي پرسشنامه را به ويژگي­هاي جمعيتي و فردي اختصاص دهيد. اين نوع سؤالها كه بر مشخصات فردي تأكيد دارند، در غالب پرسشنامه­ها مطرح مي­شوند. اين پرسش­ها از مواردي به اين شرح تشكيل شده­اند: جنس، سن، وضعيت ازدواج، قوم و نژاد، تحصيلات، شغل، درآمد و گاهي اوقات مذهب، نوع مالكيت محل مسكوني، تركيب خانوادگي. پيشنهاد مي­شود كه علاوه بر سؤال­هايي دربارۀ ويژگي­هاي عمومي، چارچوب استانداردي نيز به كار رود تا بتوان به دقت بين نتايج پژوهش به مقايسه دست زد. البته بايد توجه داشت كه اين امر هميشه امكان­پذير نيست، زيرا برخي از پژوهشگران به اطلاعات مفصل­تري دربارۀ نكات جمعيتي نياز دارند و به اطلاعاتي كه به چارچوبي استاندارد محدود شده­اند، قناعت نمي­كنند.

 ۷)  سؤال­هاي پرسشنامه بايد يكي از جنبه­هاي هدف يا فرضيۀ صورت­بندي شده را اندازه­گيري كند. ممكن است تا كنون پرسشنامه­هاي زيادي را ملاحظه كرده باشيد كه با شتاب و عجله تهيه و تنظيم شده­اند و از نظر اندازه­گيري هيچ­گونه هدفي را دنبال نمي­كنند. اين­گونه پرسشنامه­ها نه تنها موجب كسب اطلاعات مورد نياز نمي­شوند، بلكه ممكن است در پاسخ­دهنده نگرشي منفي در مورد پرسشنامه به وجود آورند. به منظور تهيه و تنظيم پرسشنامه­اي مفيد و مناسب، بايد هر يك از سؤال­هاي پرسشنامه، هدفي را اندازه­گيري كند. به عبارت ديگر، سؤال­ها بايد به شيوه­اي تهيه و تنظيم شوند كه به كمك آنها بتوان اطلاعات لازم را براي پاسخ دادن به سؤال­هاي تحقيقي يا آزمون فرضيه­هاي صورت­بندي شده، جمع­آوري كرد.

۸)  سؤال­هاي پرسشنامه را با توجه به موضوع پژوهش و خصوصيات جامعه­اي كه پرسشنامه در آن اجرا مي­شود، تعيين كنيد. نظم و ترتيبي كه سؤال­هاي پرسشنامه بر اساس آن طرح مي­شود متفاوت است، ولي در اينكه جاي هر سؤال كجا بايد باشد، اتفاق نظري وجود ندارد. بعضي ترجيح مي­دهند كه نكات مربوط به ويژگي­هاي فردي و خانوادگي در آغاز پرسشنامه قرار گيرند و سؤال­هاي حساس در آخر آن آورده شوند. در حالي كه برخي ديگر عكس اين عمل را ترجيح مي­دهند. در واقع اين پژوهشگر است كه بايد با توجه به بينشي كه در مورد موضوع و جامعۀ پژوهشي خود دارد، جاي هر سؤال يا نظم و ترتيب سؤال­ها را تعيين كند. چنانچه موضوع اهميت قابل توجهي داشته باشد و از حساسيت ويژه­اي برخوردار باشد، بهترين شيوه اين است كه پرسش­هاي مربوط به موضوع اصلي را در ابتدا بياوريم تا بالاترين نسبت پاسخ­دهي را به دست آوريم. چنانچه موضوع از حساسيت خاصي برخوردار نباشد، بهتر است پرسشنامه را با سؤال­هاي مربوط به ويژگي­هاي فردي، خانوادگي و اقتصادي آغاز كنيم تا با جلب توجه پاسخ­دهنده به آنها بهتر بتوانيم در پايان به پرسش­هاي حساس­تر بپردازيم.

۹)  صفحۀ اول پرسشنامه را به نحوۀ پاسخ­گويي به سؤال­ها اختصاص دهيد. در اين صفحه ذكر كنيد كه پرسشنامۀ مورد بحث چند قسمت را دربرمي­گيرد و خصوصيات هر قسمت را شرح دهيد. از پاسخ­دهندگان بخواهيد كه پاسخ مناسب را با چه نوع علامتي مشخص كنند: كشيدن علامت يا دايره، پر كردن مربع مربوطه و…

 

  • بررسي مقدماتي پرسشنامه

لازم است پيش­نويس پرسشنامه را قبل از اينكه به صورت نهايي تهيه و تنظيم شود، چندين بار و از
ديدگاه­هاي مختلف بررسي شود. ديلمن (۱۹۷۸) پيشنهاد مي­كند كه پرسشنامه را قبل از اجرا، به صورت آزمايشي براي سه گروه به شرح زير اجرا كنيد:

الف) گروهي از افراد جامعه­اي كه قصد داريد يافته­هاي پژوهش را به آنها تعميم دهيد يا به توصيف و تفسير آنها بپردازيد.

ب) صاحب­نظران و متخصصاني كه در تهيه و تنظيم پرسشنامه تبحر و تجربه دارند.

ج) كساني كه نتايج بررسي به وسيلۀ آنان مورد استفاده قرار مي­گيرد، مانند نهادهاي اجرايي و مديران سازمان­ها. از اين عده درخواست كنيد كه اهميت كاربردي اطلاعات جمع­آوري شده به وسيلۀ پرسشنامۀ مورد بحث را تعيين كنند.

با توجه به اطلاعات كسب شده از گروه­هاي فوق، پرسش­هاي نارسا و توضيحات گمراه­كننده را تشخيص دهيد و در صورت لزوم به حذف يا اضافه كردن سؤال­ها، جابه­جايي قسمت­ها و اجزاي پرسشنامه، اقدام كنيد. براي اجراي اين كار پيشنهاد مي­شود كه ابتدا درصد پاسخ را براي هر سؤال محاسبه كنيد. چنانچه درصد جواب­هاي به دست آمده كمتر از ۷۵ درصدِ اندازۀ نمونه باشد، احتمال دارد كه پرسشنامه به تغييرات زيادي احتياج داشته باشد. مرحلۀ بعد، مطالعۀ اظهارنظرهاي اعضاي نمونه دربارۀ پرسشنامه است. اين نظرها غالباً پيشنهادها و اطلاعات ويژه­اي را دربارۀ چگونگي بهبود پرسشنامه مطرح مي­كنند. پس از اين مرحله، پاسخ­ها يك به يك بررسي مي­شوند. چنانچه اكثر اعضاي نمونه سؤالي را پاسخ نداده يا به صورتي پاسخ داده باشند كه انتظار آن را نداشته­ايد، امكان دارد پاسخ دهندگان آن را بد تفسير كرده باشند.

پس از اين مرحله، نسبت پاسخ­دهي به پرسش­ها تعيين مي­شود و اين ميزان با كل پاسخ­دهندگان مقايسه
مي­شود. افرادي كه به دلايل گوناگون از مشاركت در تحقيق خودداري كرده­اند از نمونه حذف مي­شوند تا نمونۀ مورد نظر تصحيح شود. ديلمن با مطالعه ۴۸ زمينه­يابي، حداكثر پاسخ­دهي را ۹۵%، حداقل را ۵۰% و ميانگين را ۷۴% اعلام كرده است. سرانجام با كُدگذاري سؤال­هاي پرسشنامه، اطلاعات لازم براي تجزيه و تحليل كامپيوتري فراهم مي­شود.

  • طرح پرسشنامه

پرسشنامه و نامۀ پيوست آن، منبع اصلي اطلاعاتي است كه پاسخ­دهندگان به آن مراجعه مي­كنند و سرانجام تصميم مي­گيرند كه به سؤال­هاي آن پاسخ دهند يا خير. توصيه­هاي زير كه بر اساس تجربه و تحقيق به دست آمده­اند، در تهيه و تنظيم پرسشنامه به شما كمك مي­كنند.

  1. پرسشنامه را جذاب كنيد، براي رسيدن به اين هدف پرسشنامه را چاپ كنيد.
  2. صفحه­هاي پرسشنامه را شماره­بندي كنيد.
  3. سؤال­هاي پرسشنامه را تا حد امكان به شكل ساده تهيه كنيد، به نحوي كه پاسخ­گويي به آنها آسان شود.
  4. در ابتدا و انتهاي پرسشنامه نام، نام­خانوادگي و آدرسي را كه پرسشنامه پس از اتمام بايد به انجا فرستاده شود ذكر كنيد.
  5. نحوۀ پاسخ­گويي به سؤال­ها را خيلي ساده و با حروف دُرشت ذكر كنيد.
  6. درابتداي هر نوع سؤال، يك مثال مطرح كنيد و نحوۀ پاسخ­گويي به ان را مشخص كنيد.
  7. سؤال­هاي پرسشنامه را بر اساس نظمي منطقي (موضوعي، توالي زماني، شكل سؤال­ها) مرتب كنيد.
  8. در ابتداي پرسشنامه سؤال­هايي را مطرح كنيد كه جالب هستند و در عين حال مخاطراتي براي
    پاسخ­دهنده به همراه ندارند.
  9. در پرسشنامه­هايي كه خيلي طولاني هستند، سؤال­هاي مهم را در آخر پرسشنامه قرار ندهيد.
  10. از به كار بردن كلمه­هايي كه پاسخ­دهندگان نسبت به آنها حساس هستند، خودداري كنيد. به عنوان مثال از كلمه­هايي كه پاسخ­دهنده با مشاهده آنها احساس شرمندگي مي­كند، (مثل پرسشنامه مخصوص معتادان، بزهكاران، زندانيان يا دانش­آموزان متقلب) استفاده نكنيد.
  11. در هر سؤال، اطلاعات را به صورت كامل بيان كنيد، به نحوي كه سؤال براي پاسخ­دهنده معنادار باشد. درجۀ پاسخ­گويي به سؤال­هايي كه جالب و به اندازۀ كافي روشن باشد، زيادتر است.
  12. طول پرسشنامه بر دقت پاسخ­گويي تأثير دارد. بنابراين در صورت امكان پرسشنامه را مختصر كنيد. به عبارت ديگر در پرسشنامه­ها فقط سؤال­هايي را مطرح كنيد كه در جهت رسيدن به هدف­هاي پژوهش هستند.

  منبع: ايران مشاور http://www.iran-moshaver.ir

چگونه تحقيقات بازار انجام دهيم و مراحل تحقيقات بازار

تحقيقات بازار جز جدايي ناپذير و يكي از مهم ترين بخش هاي ماركتينگ يا همان بازاريابي استامروز همگان بر اين باورند كه قدرت در دست خريداران است! آن هم زماني كه تصميم به خريد مي گيرند.

آژانس بازاريابي بيلاود ماركتينگ خدمات تحقيقات بازار و مشاوره بازاريابي را به صورت تخصصي ارائه مي دهد.

در دنياي امروز مشتريان اكثر تحقيقات خود را قبل از خريد محصول يا خدمت به شكل آنلاين انجام مي دهند. با اين توضيحات، برنامه ي بازاريابي شما تا چه اندازه با شيوه خريد مشتريان امروزي همخواني دارد؟ تا چه اندازه از نيازهاي واقعي مشتريان خود آگاه هستيد؟ آيا با مراحل تحقيقات بازار آشنا هستيد؟ سوالات تحقيقات بازار شامل چه مواردي است؟ تا چه اندازه با دستورالعمل تحقيقات بازار آشنا هستيد؟

رفتار خريداران مدرن تغيير كرده است، به آمار زير توجه كنيد:

  • در سال 2020 روزانه 200 ميليون كاربر اينستاگرام حداقل از پروفايل يك كسب و كار بازديد مي كنند.
  • 90% از صاحبان تلفن هوشمند براي رفع نياز خود ابتدا از موتور جستجو استفاده مي كنند.
  • 96% از افرادي كه در شبكه هاي اجتماعي در مورد شركت ها و برندها صحبت مي كنند اين برندها را دنبال نمي كنند.

به عنوان يك بازارياب چه كنيم كه خريداران به سرعت بتوانند ما را پيدا كنند؟ در پاسخ بايد گفت كه بايد به جايي برويم كه مشتريان مي روند!

شايد خيلي پيش پا افتاده به نظر برسد ولي تا چه اندازه مكان هايي كه مشتريان تان تحقيقات خود را در مورد محصول يا برند در آنجا انجام مي دهند و عواملي كه بر تصميماتشان اثرگذار است را مي شناسيد؟ اينجاست كه تحقيقات بازاريابي وارد عمل مي شود.

در چند سال گذشته به اين كه بازاريابي چيست و چه كاربردي دارد زياد پرداخته شده است، ولي تا چه اندازه با واژه تحقيقات بازار و مراحل انجام يك تحقيق بازار موفق آشنا هستيد؟ تحليل بازار در چه مواقعي كاربرد دارد؟ آيا تفاوت تحقيقات بازار و تحليل بازار را مي دانيد؟ آيا مي دانيد چگونه يك گزارش تحليل بازار بنويسيد؟

چه در مباحث تحقيقات بازار خبره باشيم و چه تازه كار، اين مقاله يك نقشه كلي با اين هدف كه چگونه تحقيقات بازار انجام دهيم؟ به ما ارائه مي كند. پس اگر به اين حوزه علاقه مند و به دنبال آموزش تحقيقات بازار و يا دستورالعمل تحقيقات بازار براي كسب و كارتان هستيد، اين مقاله را از دست ندهيد.

هدف تحقيقات بازار چيست؟ 

ما با استفاده از تحقيقات بازار به دنبال اين هستيم كه تقاضاي محصول را بشناسيم و بفهميم كه اصلا چه كساني به دنبال خدماتي كه ارائه مي كنيم هستند.

تحقيق بازار مي تواند به سوالات فراواني از جمله موقعيت فعلي و آتي يك صنعت پاسخ دهد و همچنين مثل يك گوي جادوگري رفتار مشتريان را پيش بيني كند. پس تحقيق و تحليل بازار يكي از راه هايي است كه به شما كمك مي كند كه مشتريان خود را شناخته و ارزشي را به آنان ارائه كنيد كه هيچ كسب و كار ديگري در حال حاضر به آنان ارائه نمي كند.

تحقيقات بازاري كه به وسيله كسب و كارها براي جمع آوري اطلاعات كاربردي درباره محصولاتشان صورت مي گيرد در دو نوع تحقيقات اوليه و تحقيقات ثانويه است.

تحقيقات اوليه : تحقيقات اوليه به معناي جمع آوري و تحليل اطلاعات دسته اول مربوط به بازار و مشتريان است. شما ميتوانيد براي جمع آوري جزييات تازه تر در مورد چالش هايي كه خريداران با آن مواجه اند و همچنين بررسي آگاهي از برند شركت خود از گروه هاي كانوني، نظرسنجي هاي آنلاين، مصاحبه هاي تلفني و ساير روش هاي رايج استفاده نماييد.

تحقيقات اوليه اكثرا هنگام بخش بندي بازار (Market Segmentation) و ايجاد پرسناي خريداران (Buyer Personas) مورد استفاده قرار مي گيرد.

به عنوان مثال در يكي از روش هاي تحقيقات بازار شما به منظور آشنايي با چگونگي ارائه خدمات به صورت ناشناس اين خدمات را دريافت و با توجه به المان هاي مشخص شده عملكرد خدمات دهنده را مورد بررسي قرار مي دهيد.

در اين روش كه با نام خريد مخفيانه (Mystery shopping) شناخته مي شود شما به يك سري اطلاعات دسته اول دست ميابيد و اين تحقيقات در زمره تحقيقات اوليه جاي دارد.

تحقيقات ثانويه : تحقيق ثانويه شامل كليه داده ها و اسناد عمومي است كه براي دستيابي به نتيجه در اختيار شما قرار مي گيرد. اين اطلاعات مي تواند شامل گزارش روندها، آمار بازار، محتواي صنعت و اطلاعات فروشي باشد كه در حال حاضر در صنعت مورد بررسي شما وجود دارد.

تحقيق ثانويه به شكل خاص در تحليل رقبا (Competitors Analysis) مورد استفاده قرار مي گيرد.

به عنوان مثال بررسي داده هاي فروش چندين خط توليد مي تواند به شما در شناخت گرايش مشتريان كمك كند. شما مي توانيد محصولي كه بيشترين اقبال را از سوي مشتريان داشته است شناسايي و بهيود دهيد و يا با پيش بيني انتظارات آتي مشتريان خط توليد تازه اي را توسعه دهيد.

در اين روش پيش بيني انتظارات مشتريان (Future expectations research) از تحقيقات ثانويه استفاده شده است.

شناسايي پرسناي خريدار 

قبل از اينكه ببينيم پرسناهاي شما چگونه تصميم به خريد مي گيرند، ابتدا بايد بدانيم آنها چه كساني هستند. اينجا همان جايي است كه تعريف پرسناهاي خريداران به كارمي آيد.

پرسناي خريداران كه برخي از مواقع به نام پرسناهاي بازاريابي ازآنها ياد مي شود، تصويري كلي و خيالي از مشتريان ايده آل شما هستند. پرسناها در مجسم نمودن مخاطبان محصول يا خدمت شما، ارتباط بهتر با آنان و درك استراتژي هاي مناسب به شما كمك مي كنند.

برخي از ويژگي هاي كليدي كه درتعريف پرسناي خريداران بايد به آن توجه كرد عبارتند از: سن، جنسيت، مكان زندگي، پست شغلي، اندازه خانوار، ميزان درآمد، چالش هاي اصلي.

پس از ايجاد پرسناها و بخش بندي مخاطبانتان مي توانيد اطلاعات درستي را جمع آوري و استراتژي مناسبي اتخاذ نماييد. ممكن است به اين نتيجه برسيد كه كسب و كار شما به بيش از يك پرسنا وابسته است كه البته چندان هم بد نيست! فقط  بايد حواستان باشد كه پرسنايي كه برنامه ريزي محتوا و كمپين هاي خود را به آن اختصاص مي دهيد، فكرشده انتخاب نماييد.

استفاده از مشتريان هدف در تحقيقات بازار 

پس از شناخت پرسناها بايد به دنبال نمونه هايي باشيد كه به خوبي نشانگر و نماينده مشتريان هدف شما باشند تا بتوانيد به درستي شخصيت، چالش ها و عادات خريد آنان را بررسي كنيد. اين نمونه همان مردم عادي هستند كه به تازگي خريدي انجام داده اند (يا به شكل آگاهانه تصميم گرفته اند كه خريد نكنند) و شما مي توانيد به اشكال مختلف از جمله :

حال آيا دستورالعملي براي دستيابي به افراد مناسب جهت شركت در تحقيقات بازاريابي وجود دارد؟ بياييد نگاهي به برخي از نكات قابل توجه بياندازيم:

از كداميك از مشتريان در تحقيقات بازار خود استفاده كنيم؟ 

از ويژگي هاي شخصيتي پرسناهاي خريداران خود شروع كنيد. اگر چه اين ويژگي ها براي برندهاي مختلف متفاوت است ولي در اينجا به دستورالعمل هايي كه در سناريوهاي مختلف كاربرد دارد، اشاره مي كنيم :

  • براي هر پرسنا حداقل از 10 شركت كننده استفاده كنيد. ما توصيه مي كنيم كه روي يك پرسنا تمركز كنيد ولي اگر احساس مي كنيد تحقيقي با چندين پرسنا لازم است، مطمئن شويد كه براي هر گروه، از نمونه هاي جداگانه كه معرف گروه پرسناي آن است، استفاده نماييد.
  • افرادي را انتخاب كنيد كه به تازگي با شما تعامل داشته اند. مثلا مي توانيد از مشترياني كه در شش ماه يا حتي يك سال گذشته (در صورتي كه چرخه فروش طولاني باشد يا نيچ ماركت باشد) فرم نظرسنجي شما را پر كرده اند، استفاده كنيد. سوالات شما بسيار جزئي خواهد بود، پس بايد تجربه پاسخ دهندگان تازه باشد تا بتوانند به شما كمك كنند.
  • از تركيبي از شركت كنندگان استفاده كنيد. شما بايد از كساني كه محصول شما را خريده اند، كساني كه محصولات رقيب را خريده اند و تعدادي كه تصميم گرفته اند هيچ محصولي نخرند، در تحقيق خود استفاده كنيد. با وجود اينكه يافتن و دعوت از مشتريان خودتان ساده ترين راه است ولي استفاده از ساير منابع به شما ديد منصفانه و متعادل تري مي دهد. بخش بندي بازار ميتواند شما را در شناسايي مشتريان خود و رقبايتان ياري كند.

چگونه از اين خريداران در تحقيق بازار خود استفاده كنيم ؟

شركت هاي تحقيقات بازار به پنل هايي از اطلاعات افراد دسترسي دارند كه هنگام انجام مطالعات و تحقيقات به آنها مراجعه مي كنند. مشكل اينجاست كه بسياري از بازارياباني كه به تنهايي كار مي كنند از چنين امكاناتي بي بهره هستند كه لزوما هم بد نيست.

در حقيقت زماني كه خودتان شركت كنندگان را، منحصرا براي موضوع تحقيق خود، انتخاب مي كنيد اغلب انتخاب هاي بهتري خواهيد داشت.

در زير فرايند ساده اي براي يافتن شركت كنندگان تحقيق آورده شده است :

1) ليستي از مشترياني كه به تازگي از شما خريد كرده اند تهيه كنيد. همانطور كه پيش از اين گفتيم اين افراد ساده ترين خريداراني هستند كه مي توانند در تحقيق شما حضور داشه باشند.

اگر از سيستم CRM استفاده مي كنيد مي توانيد گزارشي از معامله هايي كه در 6 ماه گذشته بسته شده اند به دست آورده و با توجه به ويژگي هاي شخصيتي مد نظر خود آن را فيلتر نماييد. در غير اينصورت مي توانيد با همكاري تيم فروش خود ليستي از مشتريان مناسب تهيه كنيد.

2) ليستي از مشترياني كه در ارزيابي ها و نظرسنجي ها همكاري كرده اند ولي چيزي از شما نخريده اند تهيه كنيد. شما بايد از تركيبي از شركت كنندگاني كه محصول رقبا را خريده اند يا حتي تصميم گرفته اند كه محصولي نخرند را هم در تحقيقات خود داشته باشيد. اين اطلاعات را هم مي توانيد از CRM يا هر سيستم ديگري كه تيم فروشتان براي ردگيري معامله ها استفاده مي كند، به دست آوريد.

3) در شبكه هاي اجتماعي مثل اينستاگرام فراخوان بدهيد. سعي كنيد به مردمي كه شما را در شبكه هاي اجتماعي دنبال مي كنند ولي تصميم گرفته اند كه از شما خريد نكنند، دسترسي پيدا كنيد. اين فرصتي است تا شايد برخي از آنها با شما ارتباط برقرار كنند و دليل خود را براي نخريدن محصولتان بازگو كنند.

4) از شبكه ارتباطات شخصي خود استفاده كنيد. همكاران، كارمندان قديمي و كانكشن هاي لينكدين خود را از تحقيقي كه در دست اجرا داريد مطلع سازيد. حتي اگر اين اشخاص مستقيما صلاحيت لازم را نداشته باشند برخي از آنها احتمالا همكار، دوست يا عضوي را در خانواده دارند كه صلاحيت پاسخ دهي را داشته باشند.

5) يك هديه تشويقي در نظر بگيريد. وقت هر شخص باارزش است، پس بايد به فكر راهي براي برانگيختن افراد باشيد تا زمان 30 – 45 دقيقه اي خود را به شما و تحقيق تان اختصاص دهند. شايد بگوييد بودجه كافي نداريم! شما مي توانيد به شركت كننده يك هديه رايگان يا ارزان قيمت مثل اجازه دسترسي انحصاري به محتواهاي سايت بدهيد يا حتي مي توانيد به سادگي پس از پايان تحقيقات يك پيامك تشكر براي او بفرستيد.

در حال حاضر روش هاي نويني براي اجراي هر چه بهتر تحقيقات بازاريابي معرفي شده است كه از آن ميان مي توان به استفاده از ابزار هاي آنلاين و يا مفهوم جديد گيميفيكيشن در تحقيقات اشاره كرد.

به عنوان مثال استفاده از گيميفيكيشن در طراحي پرسشنامه ها مي تواند از يك سو هزينه جذب مصاحبه شوندگان را كاهش دهد يا فرايند يافتن آنان را سرعت بخشد و از سوي ديگر با افزودن عنصر سرگرمي به تحقيقات حس خوشايندي به مشتريان القا نمايد.

گروه كانوني را تصور كنيد كه با يك بازي كوچك مرتبط با صنعتتان شروع شود و يا پرسشنامه هاي آنلايني كه به شكل بازي طراحي شده اند و مخاطبان را تشويق به ارائه اطلاعات هر چه بيشتر مي كنند. مردم از پرسشنامه هاي تكراري و مصاحبه هاي تلفني طولاني خسته شده اند، خلاقيت در تحقيقات بازاريابي نيز حرف اول را مي زند.

 

 

تحقيقات بازار - استراتژي بازاريابي

سوالات تحقيق خود را آماده كنيد

هاي خود تهيه كنيد، چه زماني كه به دنبال برپايي يك گروه كانوني (focus group) هستيد و چه زماني كه تدارك يك مصاحبه تلفني را ديده ايد، با اين كار همه سوالات اساسي را پوشش خواهيد داد و هوشمندانه از زمان خود استفاده خواهيد كرد.

نكته : سوالات قرار نيست يك وحي منزل باشند كه نتوانيد از آنها سرپيچي كنيد. بحث بايد طبيعي و محاوره اي باشد پس شايد بد نباشد كه قواعد را به هم بزنيد و در صورت لزوم در زمينه هاي خاصي كه مناسب مي دانيد بيشتر كاوش كنيد.

راهنماي گفتگوي شما بايد در قالب يك طرح كلي به همراه زمان و سوالات با پايان بازي كه به هر بخش اختصاص داده شده است طراحي شود.

سوالات پايان باز؟

سوالات پايان باز، قانون طلايي تحقيقات بازاراست. شما به دنبال آن نيستيد كه با سوالات بله – خير به پاسخ دهندگان جهت دهيد چرا كه ممكن است به شكل ناخواسته افكار آنان را به سمت فرضيه هاي شخصي خود سوق دهيد. پرسيدن سوالات پايان باز شما را از پاسخ هاي زجرآور يك كلمه اي نيز در امان نگاه مي دارد.

به خاطر بسپاريد كه حتي اگر مخاطبان به سوالات باز شما پاسخ كوتاه دادند با پرسش سوالاتي مثل “چطور مگه ” و يا “پس از نظر شما (تكرار نظر مخاطب) است، درسته؟” سعي كنيد مصاحبه شوندگان را به توضيحات بيشتر تشويق كنيد.

در اينجا يك طرح كلي براي يك مصاحبه تلفني 30 دقيقه اي با يك خريدار B2B آورده شده است. اگرچه پيشنهاد مي شود كه شما برنامه را با احتساب زمان تاخير، مشكلات احتمالي فني و قدري گپ كوتاه براي 45 دقيقه تدارك ببينيد.

اطلاعات پيشينه (زمان اختصاصي : 5 دقيقه)

هدف اين بخش آب شدن يخ پاسخ دهندگان و وادار كردن آنها به صحبت است.

  • خودتان را معرفي كنيد و هدفتان  را از انجام اين مطالعه بگوييد.
  • از خريداران بخواهيد اطلاعات مختصري از پيشينه خود بدهند. (سمتشان، چه مدت است كه با شركت در ارتباط هستند و …)
  • بحث را با يك سوال جالب يا آسان شروع كنيد. (اولين حضور در كنسرت، رستوران مورد علاقه در شهر، آخرين تعطيلات و … )

به خاطر داشته باشيد كه بايد مشتريان تان را در اين مرحله به شكل خاص تري بشناسيد ممكن است برخي اطلاعات اوليه مثل سن، محل زندگي يا عنوان شغلي را از ليست اطلاعات مشتريان به دست آوريد ولي برخي چالش هاي شخصي و حرفه اي مخاطبان را تنها با پرسيدن مي توان درك كرد. برخي از اين سوالات در مورد پس زمينه پاسخ دهندگان در زير آمده است :

  • ساختار تيم كاري شما به چه شكل است؟
  • به من در مورد مسئوليت هاي شغلي خود بگوييد.
  • اهداف تيم چيست؟ و چگونه اندازه گيري مي شوند؟
  • بزرگترين دغدغه و چالش شما در يك سال گذشته چه بوده است؟

در نهايت به سمت آن خريد خاص و تعامل ويژه اي كه باعث شده است وي را در تحقيق خود مورد بررسي قرار دهيد برويد. سه مرحله بعدي به شكل خاص بر روي خريد تمركز دارند.

آگاهي (زمان اختصاصي : 5 دقيقه)

در اين قسمت قصد داريم بفهميم كه آنها چگونه به نياز خود به اين محصول يا خدمت پي مي برند. در اين مرحله همچنان به برند خود و شناخت آن اشاره اي نخواهيم كرد. (البته بايد در هر مرحله به جلب اعتماد مصاحبه شونده نيز توجه داشت و در صورت لزوم از تدابير مختلف استفاده كرد)

  • به زماني فكر كنيد كه براي اولين بار متوجه شديد به [ نام دسته محصول يا خدمت، ولي نه محصول خاص شما] نياز داريد. در آن زمان با چه چالش ها و مشكلاتي مواجه بوديد؟
  • چگونه فهميديد كه محصولي از اين دسته مي تواند به شما كمك كند؟
  • تا چه اندازه با گزينه هاي متفاوت موجود در بازار براي اين دسته از محصول آشنا بوديد؟

توجه (زمان اختصاصي : 10 دقيقه)

در اين مرحله به دنبال آن هستيم تا به طور خاص در مورد چگونگي و مكان هاي تحقيقات خريداران در مورد راه حل هاي احتمالي بيشتر بدانيم. به فكر سوالات و صحبت هايي باشيد كه با به ميان آوردن آنها از جزييات بيشتري آگاه شويد تا در انجام تحقيقات بازار شما راه گشا باشند.

  • اولين كاري كه براي تحقيق در مورد گزينه هاي احتمالي براي خريد انجام داديد چه بود؟ اين منبع تا چه اندازه مفيد بود؟
  • براي يافتن اطلاعات بيشتر به كجا مراجعه كرديد؟

اگر آنها به شكل عادي به مقصود مورد نظر شما نرسند مي توانيد در مورد موتورهاي جستجو، وب سايت هايي كه بازديد كرده اند، افرادي كه با آنها مشورت كرده اند و موارد اينچنيني بپرسيد. در صورت امكان با برخي از سوالات زير بيشتر كاوش كنيد:

  • آن منبع اطلاعاتي را چگونه پيدا كرديد؟
  • چگونه از وب سايت هاي فروشندگان استفاده كرديد؟
  • چه كلماتي را به شكل خاص در گوگل جستجو مي كرديد؟
  • چقدر مفيد بود؟ به نظر شما چگونه بود، بهتر بود؟
  • چه كسي مفيدترين و بي فايده ترين اطلاعات را به شما داد؟ چطور مگه؟
  • از تجربيات خود با فروشندگان برندهاي متفاوت بگوييد.

تصميم خريد (زمان اختصاصي : 10 دقيقه)

  • كدام يك از منابعي كه پيش از اين ذكر كرديد در تصميم گيري شما بيشترين تاثير را داشته است؟
  • آيا براي مقايسه گزينه هاي پيش رويتان معيارهايي داشته ايد؟ اين معيارها چه بوده اند؟
  • كدام يكي از فروشندگان به ليست نهايي شما راه يافتند و مزايا و معايب هر يك چه بود؟
  • چه كسان ديگري در تصميم گيري نهايي براي خريد مشاركت كردند؟ هر يك از اين افراد چه نقشي داشته اند؟
  • در پايان چه عواملي بر تصميم خريد نهايي شما موثر بودند؟

خاتمه دادن در تحقيقات بازار

در اين قسمت بايد به نتيجه گيري بپردازيد و تشخيص دهيد كه چه چيزي براي خريدار بهتر است.

  • از آنها بپرسيد كه فرايند ايده آل خريد از نظر آنان چگونه است؟ و از چه لحاظي با آنچه كه تجربه كرده اند متفاوت است؟
  • در پايان زماني را براي سوالات بيشتر در نظر بگيريد.
  • فراموش نكنيد كه به خاطر وقتي كه در اختيار شما قرار داده اند سپاسگزار باشيد و آدرسشان را براي فرستادن متن تشكر يا هديه دريافت كنيد. همچنين در نظر داشته باشيد كه جمع آوري اطلاعاتي از اين قبيل در تدوين راهنماي سفر مشتري (Customer Journey) بسيار مفيد خواهد بود.

 

 

تحقيقات بازار - استراتژي بازاريابي

 در تحقيقات بازار گفتگوها را هدايت كنيد

حال به سراغ بخش هيجان انگيز تحقيقات بازار مي رويم : با مردم صحبت كنيد! اين مرحله بسيار ساده است و به خودي خود جلو مي رود، ولي در اين بخش نكاتي براي اطمينان از اينكه همه چيز به آرامي و درست پيش برود آورده شده :

  • به شركت كنندگان فرصتي براي فكر كردن بدهيد. در لحظات سكوت با طمانينه برخورد كنيد. شما به دنبال اطلاعات جزيي و كامل هستيد پس شايد آنها براي رجوع به حافظه خود يا جمع كردن افكارشان نياز به زمان داشته باشند.
  • پاسخ هاي كوتاه را نپذيريد. اگر فقط جواب هاي يك كلمه اي مي دهند با پرسيدن جزييات بيشتر مسايل را موشكافي نماييد. اگر الگوي پاسخگويي براي شخصي خاصي به اين صورت است سعي كنيد از او بر مبناي سناريو سوال بپرسيد و با سوالات پياپي به جزييات بيشتر پي ببريد.
  • همه چيز را در مسير اصلي مورد بررسي نگاه داريد. اگر كسي با موارد بي ربط از مسير مورد نظر شما خارج شد، به خود اين اجازه را بدهيد كه صحبت او را قطع كنيد. با گفتن جملاتي مثل “واقعا جذاب است ولي بيايد موضوع را تغيير دهيم” يا “ميفهمم نظرتون چيه حالا درباره X برام بگين” كاري كنيد كه چندان بي ادب به نظر نرسيد.

رقباي اصلي خود را بشناسيد

شناسايي رقبا به معناي شروع تحقيقات ثانويه است. ولي به خاطر داشته باشيد كه رقابت هميشه به سادگي شركت X در برابر شركت Y نيست. برخي از مواقع تنها بخشي از يك شركت با محصول يا خدمت اصلي شما رقابت مي كند حتي با وجود اينكه آن برند تمركز اصلي خود را در حوزه ي ديگري قرار داده است.

به عنوان مثال شركت Apple به عنوان يك برند شناخته شده در صنعت لپ تاپ و گوشي هوشمند است ولي Apple Music با Spotify (كه تا به امروز هيچ فعاليتي در زمينه فروش سخت افزار نداشته است) در زمينه خدمات پخش موزيك رقابت مي كند.

يا در مثالي ديگر اپليكيشن آچاره كه ارائه دهنده خدمات گوناگون در محل مورد نظر مشتري مثل نظافت خانه و يا تعمير وسايل برقي و خودرو است رقيب تعميرگاه هاي خودرو كه هيچ فعاليتي در بخش خدمات خانگي ندارند به حساب مي آيد.

از نقطه نظر محتوا نيز ممكن است با يك وبلاگ، پيج اينستاگرام، وبسايت يا نشريه هاي مختلف رقابت كنيد كه اصلا محصولاتشان با محصولات شما همپوشاني ندارد.

به عنوان مثال يك توليد كننده خميردندان ممكن است از لحاظ محتوا با مجله اي مثل مجله سلامت يا مطالب يك وبلاگ خاص كه در واقع هيچ محصول مراقبت دهان و دندان نمي فروشد، رقابت كند.

يافته ها را خلاصه كنيد

آيا در پايان تحقيقات با انبوهي از يادداشت ها و صداهاي ضبط شده كه نمي دانيد با آنها چه كنيد مواجه شديد؟ شايد بد نباشد از ليست هاي آماده يا روش هاي معمول براي تعريف خلاصه يافته هاي خود استفاده كنيد.

سعي كنيد براي تهيه گزارش از يك نرم افزار ارايه كه با آن آشناتريد استفاده كنيد تا بتوانيد به آساني گفته ها، نمودارها يا فايل هاي صوتي را به آن اضافه كنيد. يكي از مهم ترين قسمت هاي تحليل داده هاي تحقيقات بازار خلاصه سازي و طبقه بندي داده ها است. طرح كلي زير مي تواند در ايجاد يك خلاصه مختصر و مفيد در تحقيق بازار به شما كمك كند :

  • مقدمه : اهداف شما و اينكه چرا اين تحقيق را انجام داديد.
  • شركت كنندگان : كساني كه با آنها صحبت كرده ايد. مي توانيد از جدول كمك بگيريد و گروه ها را از نظر پرسنا و مشتريان – مشتريان بالقوه را به گروه هاي كوچكتر تقسيم كنيد.
  • خلاصه مديريتي : جالب ترين نكته اي كه آموختيد چه بوده است؟ مي خواهيد با آن چه كنيد؟
  • آگاهي : محرك هاي مشتركي كه باعث مي شود فردي صلاحيت ورود به ارزيابي را داشته باشد توضيح دهيد.
  • ملاحظات : نقل قول ها بسيار قدرتمند هستند. موضوعات اصلي كه كشف كرده ايد به همراه منابع دقيق آن و عين كلماتي كه خريداران براي ارزيابي خود استفاده كرده اند، ارائه كنيد.
  • تصميم : تصويري از چگونگي تصميم گيري توسط افراد موثر يا هر ويژگي محصول يا اطلاعاتي كه مي تواند يك معامله را فسخ يا عملي كند ترسيم نماييد.
  • برنامه عملياتي : تحقيقات شما ممكن است نوع و چگونگي كمپين تبليغاتي را كه قصد عملي كردن آن را داريد برايتان مشخص كند و كاري كند كه خريداران، برند شما را سريعتر و به شكل موثرتر بشناسند. ليستي از اولويت هاي خود، برنامه زماني و تاثيري كه اين تحقيقات بر كسب و كارتان دارد، تهيه كنيد.

چگونه يك تحقيقات بازاريابي موثر را تشخيص دهيم؟

يكي از راه هايي كه به شركت ها در ارزيابي روش هاي تحقيقات بازار گوناگون و و انتخاب مناسب ترين روش با توجه به هدفشان كمك خواهد كرد آشنايي با معيارهاي تحقيقات بازار موثر است. يك تحقيق بازار كارآمد :

  • شامل هم تحقيق كيفي و هم كمي است.
  • هم برداشت ها و قضاوت مشتريان را در بر مي گيرد و هم انتظارات آنان را
  • ميان هزينه تحقيق و ارزش اطلاعات به دست آمده توازن ايجاد مي كند.
  • در صورت لزوم از اعتبار آماري برخوردار است.
  • اولويت يا اهميت هر يك از خصوصيات را اندازه گيري مي كند.
  • با يك تناوب مناسب انچام مي شود.
  • ميزان وفاداري، تمايلات و رفتار افراد را مي سنجد.

مراحل انجام تحقيقات بازار چشم شما را بر روي حقايق زيادي مي گشايد، حتي اگر گمان مي كنيد كه خريداران خود را به خوبي مي شناسيد و همه چيز را در مورد آنان مي دانيد با انجام يك تحقيقات مي توانيد كانال هاي جديد ارتباطي و نكاتي در مورد نحوه پيام رساني به مشتريان جهت بهبود تعاملات تان بيابيد.

مراحل انجام تحقيقات بازار از نظر شما كدام است و شما چگونه اين كار را انجام مي دهيد؟ راهنمايي ها و روش كار خود را در قسمت نظرات در اختيار ما قرار دهيد. در ضمن اگر قصد شروع كسب و كار و بررسي پتانسيل بازار و يا انجام تحقيقات بازار براي كسب و كار فعلي خود را داريد مي توانيد از ما مشاوره بگيريد.

منبع : beloved.marketing